Turuncu kedilerin neden bu renkte olduğu sorusu, tam 110 yıldır bilim insanlarını ve hayvanseverleri merak içinde bırakıyordu. 1912'de Amerikalı genetikçi Clarence Cook Little tarafından öne sürülen hipotez, yıllar sonra bilimsel olarak doğrulandı. Japon ve Amerikalı araştırmacıların yürüttüğü iki ayrı çalışma, turuncu kedilerin genetik şifresini çözdü.
112 YILLIK GİZEM ÇÖZÜLDÜ: ARHGAP36 GENİ BULUNDU
Turuncu kedilerin tüy rengini belirleyen gen, ARHGAP36 olarak açıklandı. Bu genin işleyişindeki bir mutasyonun, kedilerin tüy rengini etkilediği ortaya çıktı. Turuncu tüylerin bulunduğu bölgelerde bu gen sürekli aktifken, diğer bölgelerde genin büyük ölçüde devre dışı olduğu belirlendi.
Japonya ve Amerika'da iki farklı ekip tarafından yürütülen bağımsız çalışmalarda, bu mutasyonun protein yapısını değiştirmediği ancak genin etkin olduğu bölgeyi etkilediği saptandı. Bu durum, turuncu rengin neden bazı bölgelerde yoğunlaştığını ve tortoiseshell (kaplumbağa kabuğu) desenlerinin nasıl oluştuğunu açıklıyor.
1912’de Atılan Teori Doğrulandı
1912'de Amerikalı genetikçi Clarence Cook Little, kedilerin tüy renginin X kromozomu ile bağlantılı olduğunu öne sürmüştü. Bu teori, erkek kedilerin (XY) yalnızca tamamen turuncu ya da tamamen farklı bir renkte olacağını, dişi kedilerin ise (XX) birer X kromozomundan turuncu ve farklı renk geni alarak tortoiseshell (kaplumbağa kabuğu) deseni oluşturabileceğini iddia ediyordu.
Bilim insanları, erkeklerin yalnızca bir X kromozomuna sahip olduğu için tamamen turuncu veya başka bir renkte olduğunu, dişilerin ise iki X kromozomuyla hem turuncu hem de başka renk desenleri taşıyabildiğini belirtti. Nadir olarak görülen "tortoiseshell erkek kediler", genetik bir anomali sonucu fazladan bir X kromozomuna (XXY) sahip kediler olarak açıklandı.
TURUNCU KEDİLER NEDEN "GENETİK UNICORN"?
Amerikalı araştırmanın yazarlarından Kelly McGowan, kedilerin neden "genetik bir unicorn" olduğunu şöyle açıklıyor:
"Çoğu evcil hayvan (köpek, koyun, sığır, at ve tavşan) portakal benzeri renk varyasyonlarına sahiptir, ancak bunlar yalnızca iki genin mutasyonuyla ortaya çıkar. Turuncu kedi ise bu kuralın istisnasıdır. Bu mutasyon, cinsiyete bağlı bir genetik özellik olduğu için kediler bu konuda benzersizdir."
ARHGAP36 GENİ YENİ BİR BİYOLOJİK YOL
Turuncu kedilerin genetik şifresini çözmek, sadece bu sevimli kedileri anlamakla kalmıyor, aynı zamanda pigment biyolojisi hakkında yepyeni bilgiler sunuyor. Bu keşif, ARHGAP36 geninin yalnızca kıl foliküllerinin gelişiminde değil, aynı zamanda pigmentasyonda da önemli bir rol oynadığını ortaya koydu. Önceden yalnızca saç ve tüy gelişiminde etkili olduğu bilinen bu genin, tüy rengi üzerinde bu denli etkili olabileceği kimsenin aklına gelmemişti.
Araştırmanın Amerikalı lideri Christopher Kaelin, bu keşfin yalnızca kedilerle sınırlı olmadığını, hücresel iletişimle ilgili yeni yollar açtığını belirtti. "Pigment hücresinin açık renk mi koyu renk mi oluşturacağı kararı, çevresindeki hücrelerin sinyalleriyle şekillenir. Bu çalışmada, turuncu rengin neden ve nasıl ortaya çıktığını öğrendik." dedi.
