Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) dün Para Politikası Kurulu (PPK) toplantısında 350 baz puanlık bir faiz artışına giderek politika faizini yüzde 42,5’ten yüzde 46’ye yükseltti.
Toplantıda haftalık repo faizinin yanı sıra faiz koridorunun üst ve alt bandında da artışa gidildi. Gecelik vadede borç verme faiz oranını yüzde 46’dan yüzde 49’a, gecelik vadede borçlanma faiz oranını ise yüzde 41’den yüzde 44,5’e yükseltildi.
Yine Merkez dün aldığı kararla 20 Mart tarihinde ara verilen bir hafta vadeli repo ihalelerine tekrar başlanacağını duyurdu.
İKİNCİ ARTIŞ
Tüm bu gelişmelerin ardından, sosyal medyada finansal hesaplamalarda önemli veriler yayınlayan “e507” isimli hesap TCMB’nin 24 saatte yaptığı ikinci faiz artışını da hesapladı.
ekonomim'den Şeyda Uyanık'ın haberine göre hesaplamada, 19 Mart öncesinde piyasalardaki dalgalanmadan önce oluşan ve 19 Mart sonrasında da üzerine eklenen likidite açığına dikkat çekildi.
TCMB’nin bugün açtığı haftalık repo ihalesinden kalan açığın gecelik borçlanma ve BİST repo ile karşılanacağına işaret edilen hesaplamada, burada da faiz oranının yüzde 49 olmasıyla fonlamalardaki oranın bu seviyeye çıktığı ve bunun da kredi ile mevduat faizlerine, para piyasası fonlarına ve TLREF tahvillerle carry trade'e etki edeceğini belirtildi.
“TCMB'den 1 gün arayla 2. faiz artırımı (bu sefer geçici)” başlığıyla e507 faiz artışını şu şekilde açıkladı:
19 Mart öncesi henüz döviz satışları başlamamışken piyasada bolca TL likidite vardı. TCMB bunu depo ekranı ve likidite senediyle 1-2 ay vadeli kendine çekmişti hatırlarsınız. Buradaki 450 milyar TL daha piyasaya geri dönmedi; yerinin doldurulması gerekiyor. Ayrıca döviz satışları sonrası piyasada net likidite açığı (MB'den borçlanma ihtiyacı) da +350 milyar oldu; bankalar MB'den ~800 milyar borçlanıyor bugünlerde (brüt fonlama).
Peki MB bugün taze açtığı %46 faizli haftalık repo ihalelerinde ne kadar para verdi? 450 gelen teklife, sadece 100 milyar. Gerisi?
Gecelik borç verme faizi ve BİST repoya mahkum. Yani %49'a... Geçmiş sterilizasyonların MB'den iadesi gelinceye ve/ya MB haftalık ihalelerde biraz bol kepçe borç verinceye kadar; piyasada işler faiz %49'a yakınsayacak.
BİST repoda bugün 837 milyar TL gecelik vadeli repo ortalama %48,95'ten geçti... Gecelik borç verdiği her ortamda satış fiyatını %49 belirlemiş olan TCMB, %46'dan haftalık para vermiş olmasına rağmen ortalama borç verme faizi (AOFM) bunun oldukça üstünde çıkacak. TLREF de aynı şekilde.
Özetle: Kredi ve mevduat faizleri biraz daha yukarı gidebilir. PPF'çiler dolara kaçanlara daha nazlı göz kırpabilir. TLREF tahviller talep görebilir, yabancı carry trade'ciler kısmen geri gelebilir.”
EĞİLMEZDEN DİKKAT ÇEKEN YORUM
İktisat ve ekonomi alanında tespitleriyle bilinen Profesör Mahfi Eğilmez, ise şu yorumda bulundu:
"Pek çok yorumcu TCMB faiz artırdı diye yazdı ve yorumladı, oysa tam tersi oldu. TCMB gecelik borç vermeyi kullanır ve ona yüzde 46 faiz uygularken bu karar sonrası haftalık repo ihalesiyle borç vermeye geçecek ve yüzde 46 faiz uygulamaya başlayacak. İlk bakışta faiz oranı değişmemiş sadece uygulamanın adı değişmiş gibi görünüyor. Oysa gerçekte faizde hafif bir düşüş oldu. Çünkü gecelik yüzde 46 faiz yıllık bileşik olarak hesaplandığında haftalık yüzde 46 faizden daha yüksek bir faizdir."
Faiz oranındaki bu değişimin bankaların faiz oranını etkilemesini beklememek gerektiği uyarısında bulunan Mahfi Eğilmez, yazısını Merkez Bankası'na öneride bulunarak sonlandırdı:
"Bence TCMB, politika faizi olarak açıkladığı faiz hangi borç verme yönetiminin faiziyse uygulamaya o yöntemle devam etmelidir. İkide bir yöntem değiştirip faizi değiştirmemiş görünmek TCMB’ye itibar kazandırmaz tam tersine kaybettirir. Çünkü merkez bankalarının sürpriz yapmaması, yapacağı değişiklikleri önceden açıklaması ve ileriye dönük rehberlik yapması (forward guidance) para politikasının temel kurallarından biridir. Dolayısıyla bu son düzenlemeyle doğruya dönüş yapılmıştır."