Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan yaptığı konuşmalarda Türkiye’de olduğu gibi dünyada da yüksek enflasyon olduğunu söylüyor. Hatta, Türkiye’deki yüksek enflasyonun gerekçesi olarak da yurt dışına işaret ediyor.
Nitekim, 24 Kasım’da fahiş kira artışlarına da değindiği konuşmada “Tüm dünyada enflasyonun son 70 yılın zirvelerini zorladığı bir ekonomik atmosferden bizim etkilenmemiz düşünülemez. Hayat pahalılığının ve büyük şehirlerimizdeki fahiş kira artışlarının ücretli çalışanlarımız üzerinde oluşturduğu baskının farkındayız” demişti.
Ancak dünya geneli ile Türkiye’deki enflasyondaki yön ayrışmış durumda.
Bugün İngiliz Financial Times gazetesinde yer alan küresel enflasyon takip içeriğinde, Ukrayna savaşının ardından birçok ülkede onlarca yılın zirvesine yükselen enflasyonun gerilemekte olduğuna işaret edildi.
Örneğin, Avrupa Birliği’nin para birimi Euro’yu kullanan 20 ülkede (Euro Bölgesi) Ekim 2022’de ortalama yüzde 10,6 ile rekor kıran ve Ekim 2023’te yüzde 2,9 olan yıllık tüketici enflasyonu, Kasım 2023’te yüzde 2,4’ye geriledi. Bu oran, Temmuz 2021 sonrasındaki 28 ayın zirvesi olarak kayıtlara geçti.
Türkiye’nin dış ticaretteki bir numaralı ortağı Almanya’da Ekim 2022’de yüzde 11,6 ile 71 yılın zirvesine yükselen enflasyon, Kasım 2023’te yüzde 2,3’e geriledi.
Dünyanın bir numaralı ekonomisi ABD’de Haziran 2022’de yüzde 9,1 ile 41 yılın zirvesine yükselen enflasyon, ekim ayında yüzde 3,2’ye kadar geriledi.
Dünyanın iki numaralı ekonomisi Çin’de Eylül 2022’de yüzde 2,8’i gören enflasyon Ekim 2023 itibarıyla yüzde -0,2 ile negatif bölgede bulunuyor.
Savaş ve yaptırım altındaki Rusya’da da Nisan 2022’de yüzde 17,9’a kadar yükselen enflasyon, Ekim 2023 itibarıyla yüzde 6,7 seviyesinde bulunuyor. Savaştaki bir diğer ülke Ukrayna’da ise enflasyon oranı ekimde yüzde 5,3 olmuştu.
Bu ülkelerde enflasyondaki düşüşte belirleyici etken, faizlerdeki yükselişin yanı sıra enerji fiyatlarındaki düşüş oldu. Enflasyondaki düşüşle birlikte gelişmiş ülkelerde faiz artış döngüsünün sonu gelirken, faiz indirimlerinin gelecek yılın ilk yarısında başlaması olasılığı da fiyatlanmaya başlandı.
TÜRKİYE'DE TERSİNE GRAFİK
Türkiye’de ise seçim sonrasındaki vergi ve kur artışlarıyla birlikte enflasyon hızlandı ve Mayıs 2024’e kadar da yüksek seviyelerini koruması bekleniyor.
Türkiye’de Kasım 2022’de yüzde 84,4 ile 24 yılın zirvesini gören resmi enflasyon, Haziran 20232’te yüzde 38,2’ye kadar geriledikten sonra tekrar yükselişe geçerek Ekim 2023’te yüzde 61,4 oldu.
Merkez Bankası (TCMB), resmi enflasyonun 2023 sonunda yüzde 65’e, Mayıs 2024’te ise yaklaşık yüzde 75’e kadar yükselmesini, yılın ikinci yarısında düşüşe geçmesini bekliyor.
Yüksek enflasyon nedeniyle Türkiye’de TCMB’nin politika faizi yüzde 40’a, kredi faizleri yüzde 60’lara gelirken, faiz artışlarının azalarak da olsa bir süre daha devam etmesi, daha sonra da faizin yüksek seviyelerde kalması bekleniyor.
Faiz artışlarıyla birlikte Türkiye’de de enflasyonun ivmesi azalsa da, manşet enflasyondaki yüksek seyrin devamı bekleniyor.
TCMB’nin aktardığına göre, 2023 yılı son çeyrek ortalama yıllık enflasyonun gelişmiş ekonomilerde yüzde 3,3, gelişmekte olan ülkelerde ise yüzde 6,7 seviyesinde gerçekleşmesi bekleniyor.
Kaynak: Sözcü
