“OVP’de yer alan ‘tasarruf kalemleri’ne göre, çalışmak zorunda kalan emeklilerin maaşlarından yüzde 12,5 oranında kesintiye gidilmesi planlanıyor.” Orta Vadeli Program (OVP) kapsamında alınacak önlemler arasında, çalışan emeklilerden genel sağlık sigortası primi kesilmesi öne çıkıyor. Yeni düzenlemeyle, emeklilik öncesinde çalışırken ödenen yüzde 12,5’lik genel sağlık sigortası primi artık çalışan emeklilerin maaşlarından kesilecek.
Çalışan Emeklilere Yüksek Kesinti: Kayıt Dışılık Artıyor
Çalışmak zorunda kalan emeklilerden bütçe açığını kapatmak için gelir sağlanması hedefleniyor. Çalışan emeklilerin maaşlarından yüzde 32 oranında Sosyal Güvenlik Destek Primi (SGDP) kesintisi yapılıyor. Bu kesinti şu anda işverenin yükümlülüğünde olsa da, işverenlerin bu oranı yüksek bulması, emeklilerin kayıt dışı çalışmasına neden oluyor ve bu durum eleştiriliyor. SGDP, çalışan emeklilerin iş kazası ya da meslek hastalığı nedeniyle çalışamaz duruma gelmeleri durumunda bağlanacak gelir için ayrılıyor. Emeklilik sürecine kadar iş kazası için maaşlardan ayrılan prim oranı ise yüzde 2. Ancak çalışan emekliler, diğer çalışanlara göre çok daha yüksek prim kesintileriyle karşı karşıya kalıyor.
Emekli Sayısı Artıyor, Kayıt Dışı Çalışanlar Belirsiz
Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) verilerine göre, 2020 yılında 746 bin 766 olan kayıtlı çalışan emekli sayısı, 2024 yılının ocak ayında 1 milyon 871 bin 897’ye, haziran ayında ise 2 milyon 23 bin 11’e yükseldi. Kayıt dışı çalışan ve emekli aylığı alanların sayısı bilinmemekle birlikte, yaklaşık 1 milyon kişi olduğu tahmin ediliyor. Ortalama emekli aylıklarının 16 bin 500 lira seviyesinde olması, emeklileri yeniden çalışmaya iterken, gelir kayıplarının artmasına neden oluyor. Genel sağlık sigortası ile sosyal güvenlik destek priminin emeklinin maaşından kesilmesi, maaşlarda büyük kayıplara yol açacak.
Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi (TES) ile Kıdem Tazminatı Tehlikede
“Temmuz ayında en düşük emekli aylıklarına yapılan 2 bin 500 liralık zam sonrasında, Vergi Kanunu teklifinde EYT’lilerin çalışmaya devam etmeleri durumunda işverene verilen destek geri alınmıştı.” Orta Vadeli Program’da (OVP) ‘tasarrufların artırılması’ başlığı altında yer alan Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi (TES) ise kıdem tazminatını ortadan kaldırmayı planlıyor. TES ile kıdem tazminatı yerine çalışanların maaşlarından kesinti yapılarak bir fon oluşturulması öngörülüyor. TES’e dahil olanlar kıdem tazminatı alamayacak ve bu sistem ikinci bir emeklilik geliri olarak sunulacak.
