Tarihte birden fazla medeniyete ev sahipliği yaptığı yürütülen kazılarda elde edilen bulgularla ortaya çıkan Yozgat’ın, Hititler tarafından ‘kutsal’ sayılan mekânlarına yönelik kurtarma kazıları devam ediyor. Yozgat’ın Sorgun ilçesine bağlı Büyüktaşlık köyü yakınlarında, tarihte ‘Kutsal Şehir’ da olarak adlandırılan ‘Zippalanda’ kent kalıntılarının da bulunduğu Uşaklı höyükte 2008 yılında başlatılan kazı çalışmaları bu sezon 8 hafta sürdü. İtalyan Pisa Üniversitesi’nden Anacleto D’gastino başkanlığında 20 kişiden oluşan ekip,Uşaklı Höyük’te 5 bin yıl öncesine ait bulguları fırça ve mala darbesiyle özenle gün yüzüne çıkarmaya çalıştı. Kazılarda, Hititlere ait saray, tapınak ve mezarlık kalıntıları da ortaya çıkarıldı. Önceki yıl yapılan kazılarda keşfedilen, 3 bin 500 yıllık tarihi ile dünyanın bilinen en eski mozaiğin bulunduğu alanda temizlik çalışması yapıldı. Farklı büyüklük ve düzensiz şekillere sahip 3 bin 147 adet taştan oluşan, 3 metreye 7 metrelik bir alana döşenmiş, geometrik desenli dünyanın bilinen en eski mozaiği daha görünür hale getirildi. Kazılarda elde edilen bulgular, akademisyenler tarafından değerlendirilerek kayıt altına alındı. Türk- İtalyan arkeoloji projesi kapsamında yürütülen kazıların yapıldığı alanda ev ve Demir Çağı duvar buluntusunun bulunduğu, başlangıç alanında ise Hitit ve Roma dönemi buluntularının olduğu kaydedildi.
Uşaklı Höyük’te 2008 yılından bugüne kadar yürütülen kazı çalışmalarında önemli bulgulara rastlanıldı. Kazı ekibi tarafında yapılan tasnif ve değerlendirmelerde, “İlk kez sitenin Orta Tunç Çağı'nda, yani MÖ 2. bin yılının ilk yarısında yerleşim olduğuna dair açık kanıtlar bulundu. Bu, Hitit şehrinin geliştiği yerin, kaleye ek olarak aşağı şehrin en azından büyük bir bölümünü işgal eden kapsamlı bir yerleşimden yüzyıllar önce olduğunu açıkça gösteriyor. Yıllar içinde yapılan yüzey araştırmaları ve kazılar, Uşaklı Höyük sahasının Tunç Çağı'nın sonundan Roma- Bizans dönemine kadar yoğun bir şekilde işgal edildiğini ve daha yeni sporadik izlerin Osmanlı dönemine kadar ulaştığını ortaya koydu. Arkeolojik araştırmalarda, akropolde, aşağı şehirdeki tapınaklar, saraylar da dahil olmak üzere bir dizi kamu binasının yanı sıra Demir Çağı'ndan kalma müstahkem bir kalenin kalıntılarının da ortaya çıkarıldı” denildi.
Kazı Başkan Yardımcısı İngiltere Londra, Üniversitesi’nden Yağmur Heffron, Uşaklı Höyük kazı alanının önemine dikkat çekerek, şöyle konuştu:
“Burada Hitit Tapınağı'na dahil bir alanda ortaya çıkan ufak taşlarla yapılmış ve dünyada bilinen en erken mozaik diyebileceğimiz bir taş zemin var. Bunun mozaik olarak değerlendirilme sebebi, ilk kez renkli taşlar kullanılarak bir dekoratif, bir tasarımın oluşturması. Yoksa taşla yer zemini döşemek zaten çok bilinen bir şey. Ama burada bir gelişme olduğunu görüyoruz ve tapınak binasına dahil olduğu için belli ki çok özel bir alan için kullanılmış. Dünyada bilinen en eski mozaik yer döşemesi olarak da gerçekten tarihi önemi de büyük.”
