2022 yılı Ekim ayı ve ilk on aylık veriler paylaşıldı. Bu verilere göre, 2022 yılı ilk sekiz ayında, 402.454 kaza gerçekleşti.
Gerçekleşen kazaların:
· 1.563 adeti ölümlü (kaza yeri ölümleri olup, kaza sonrası ölümler dahil değildir),
· 163.087 adeti yaralanmalı ve
· 237.404 adedi de maddi hasarlı
olarak kayıtlara yansıdı.
Bu kazalar sonucu, kaza yeri kayıtlarına göre;
· 1.872 ölüm ve
· 244.188 yaralanma
Gerçekleşti. Geçmiş istatistik eğilimlerini dikkate aldığımızda ölen yurttaşlarımızın sayısının 4.000 leri aşacağını söyleyebiliriz. En az o kadar vatandaşımız da sakat kalmaktadır. Yılın ilk on ayında gerçekleşen trafik kazalarında 250.000 hanemize ateş düşmüştür. İnsanlarımız ağırlaşan ekonomik geçim şartlarında, hem can kaybı hem da mal kaybına maruz kalmışlardır.
Bu vesile ile 2021 yılında gerçekleşen ölümlü ve yaralanmalı kazaları etraflıca incelemeye aldık. 2021 yılında 187 bin 963 adet ölümlü yaralanmalı trafik kazası gerçekleşmiştir. Gelin şimdi bu kazaların öne çıkan özelliklerini ve kazalara neden olan sürücü/yolcu/araç/yol kusurlarını mercek altına alalım.
2021 Yılında Kazalar Sonucu 5 Bin 362 İnsanımı Yaşamını Kaybetti
2021 yılında meydana gelen 187 bin 963 adet ölümlü yaralanmalı trafik kazası sonucunda 2 bin 421 kişi kaza yerinde, 2 bin 941 kişi ise yaralanıp sağlık kuruluşlarına sevk edildikten sonra kazanın sebep ve tesiriyle 30 gün içinde hayatını kaybetti. Bu rakamlara, izleyen bir yıl içinde ölen vatandaşlarımızı da eklersek ölümlerin 8 binlere dayandığını görüyoruz.
Sürücülerin Ölüm Riski Yüksek
Ülkemiz karayolu ağında 2021 yılında gerçekleşen trafik kazalarında ölen kişilerin:
· %47,6'sı sürücü, %30,3'ü yolcu,
· %22,1'i ise yayadır.
Bu sonuç, gerektiğinde daha yüksek hızlarda ve yayaların azaldığı alanlarda kazaların arttığını gösteriyor.
Trafik kazalarında ölenler ve yaralananlar cinsiyetlerine göre incelendiğinde ise ölenlerin:
· %77,2'sinin erkek,
· %22,8'inin kadın,
Yaralananların ise :
· %70,5'inin erkek,
· %29,5'inin kadın olduğu görüldü.
Sürücü cinsiyetinde de, erkeklerin daha fazla olduğunu ve kurallara uymama eğiliminin erkeklerde kadınlara göre yüksek olduğunu düşünmekteyiz.
Ölümlü Yaralanmalı Trafik Kazalar Gündüz Artıyor
2021 yılında meydana gelen ölümlü yaralanmalı kazanın:
· %68,9'u gündüz,
· %28,4'ü gece ve
· %2,7'si alacakaranlıkta gerçekleşiyor.
Gündüzleri, trafiğe katılan insan ve araç sayısı yükselmesi ve geceleri görece daha tedbirli davranılması gündüz kazalarını artırıyor.
Yaralanmalı Kazalar Çoğunlukla Yerleşim Yerlerinde
· Ölümlerin %49,3'ü, yaralanmaların %72,0'ı yerleşim yeri içinde gerçekleşirken,
· ölümlerin %50,7'si yaralanmaların ise %28,0'ı yerleşim yeri
dışında gerçekleşti.
Bu veriler, temel kusurların yerleşim yerlerinde ve yerleşim yeri dışında mahallerde de değişmediğini gösteriyor.
Ölümlü Yaralanmalı Trafik Kazaları Yaz Aylarında Artıyor
2021 yılında meydana gelen 187 bin 963 ölümlü yaralanmalı kazanın, aylara göre dağılımına bakıldığında;
· Temmuz ayı %11,7 pay ile en fazla kazanın meydana geldiği ay olurken,
· Şubat ayı %4,8 pay ile en az kazanın meydana geldiği ay oldu.
Bu da yaz aylarında, şehir dışı trafiğin artması ve tatil/dinlenme merkezine çabucak ulaşma arzusu gibi etmenlerden kaynaklanmaktadır.
Haftanın günlerine göre bakıldığında ise ölümlü yaralanmalı kazaların:
· %15,7 pay ile en fazla Pazartesi günü ve
· %11,7 pay ile en az Pazar günü
Gerçekleşmiştir.
Hafta sonunun verdiği rahatlama ve pazartesi iş yaşamına başlamanın getirdiği “Pazartesi Sendromu” olarak bilinen isteksizlik, burada kazalarda artış olarak kendini göstermektedir.
Ölümlü Yaralanmalı Trafik Kazasına 308 Bin 442 Adet Taşıt Karıştı
2021 yılı sonu itibariyle trafiğe kayıtlı 25 249 119 adet araç bulunmaktadır. Bu araçların % 0,0122 (bir milyonda yüzyirmiikisi) oranında araç kazaya karışmıştır. (2021 yılında düzenlenen 18.233.408 adet trafik poliçesinden % 4 ü kadarı hasar ödemesine yol açmıştır.) Az da olsa, yılda birden fazla kaza yapan araçlar da olabilir.
Ülkemiz karayolu ağında 2021 yılında ölümlü yaralanmalı trafik kazasına karışan toplam 308 bin 442 taşıtın araç gruplarına göre dağılımı ise:
· %49,4'ü otomobil, (%54,28)
· %20,9'u motosiklet, (14,83)
· %15,1'i kamyonet, (% 16,29)
· %2,3'ü çekici, (% 0,035)
· %2,3'ü minibüs, (%19,20
· %2,2'si kamyon, (%0,035)
· %1,6'sı otobüs, (%0,008)
· %0,9'u traktör ve (%0,08)
· %5,3'ü diğer
Olarak karşımıza çıkıyor.
*Parantez içindeki oranlar, 2021 yılı araç sayısı içindeki paylarını göstermektedir.
Kazalara genel içindeki pay ağırlığı ile uyumlu olarak otomobiller kazalarda başrolü kimselere bırakmıyor.
Dikkat çekici olan ise, pandemi ile patlayan motosiklet kullanımının artması ile birlikte parkındaki payı % 14.83 olmasına karşın, daha çok kazaya karıştığını görmekteyiz. Bu araçların karıştığı kazalarda, can kaybı ve yaralanma olasılığının artması önemli bir risk olarak karşımızda durmaktadır.
Tek Araçlı Kazalar Artıyor
Ölümlü ve yaralanmalı kazaların:
· %50,5'i iki araçlı,
· %43,6'sı tek araçlı ve
· %5,9'u çok araçlı
larak gerçekleşmiştir.
Yaralanmaların ise:
· %52,0'ı iki araçlı,
· %40,7'si tek araçlı ve
· %7,3'ü çok araçlı
Kazalar sonucu gerçekleşti.
Bu oranlara göre, özellikle tek araçlı kazaların yüksekliği aşırı hız ve kurallara uymamanın, ne kadar acı sonuçlara yol açtığını göstermektedir. Duble yol ve otoyollardaki hız sınırların yükselmesine bağlı olarak, daha önce daha düşük oranlarda seyreden tek araçlı kazaların payı belirgin ölçüde artmıştır.
Duble yol ve otoyollarda, sürücülerin daha hızlı yol almaları, hızlanan araçların yönetimini zorlaştırmakta ve en küçük bir dikkatsizlik ve/veya hata araçların yoldan çıkması ve takla atmaların kolaylaştırarak, araç içindeki tüm yolcuların ölüm/yaralanma risklerini artırmaktadır.
Kazaya Neden Olan Kusurlar İçinde, Sürücü Kusurları İlk Sıradadır
· %87,1 sürücü kusurlarından,
· % 1,8 yolcu kusurlarından,
· %8,2 si yaya kusurlarından,
· % 0,4 ü yol kusurlarından,
· %2,6 sı da taşıt kusurlarından
kaynaklanmaktadır.
Bu verilere göre kazaların, % 97 si insanların kusurlarından kaynaklanmaktadır.
Bu kusurların başında da, sürücü kusurları gelmektedir.
Ölümlü Yaralanmalı Kazalara Neden Olan Başlıca Kusurlar Neler?
Peki, sürücülerimiz en çok hangi kusurları nedeniyle can ve mal kaybına yol açmakta, kaza sonucu binlerce ailenin yaşamı, kökten değişimlere uğrayarak yaşamları çekilmez hale geliyor. Aileler ve yakınları ağır yaşam koşullarının yanı sıra, kaza sonrası özellikle ölüm veya sakatlığın yarattığı, onarılamaz zararlarla yaşamda kalma savaşı vermek zorunda kalıyorlar.
Kusur unsurları açısından rakamlara baktığımızda, yaygın kanaatlerimizin çoğunun bir şehir efsanesi olduğunu bize gösteriyor ve veriler buna artık son vermeli. Böylece hem bilinçlenmiş, hem de gerçeklerle yüzleşmiş olarak kazalara yol açan asli eylemler/eylemsizliklerden uzak durur ve sevdiklerimizi üzmeyiz.
Sürücü kusurlarının en başında, hepimizin aklına gelen ve sanıldığı gibi aşırı hız gelmiyor. O da bir konu ama sürücü kusurlarının sadece % 1 lik bir paya sahip.
Kazaların Temel Nedeni Sürücü Kusurları
2021 yılında ölümlü yaralanmalı trafik kazasına neden olan toplam 224 bin 418 kusura bakıldığında kusurların: %87,1'inin sürücü, %8,2'sinin yaya, %2,6'sının taşıt, %1,8'inin yolcu ve %0,4'ünün yol kaynaklı olduğu görüldü.
Kazaların Nedeni Olarak Öne Çıkan Kusurlar
Asıl ve en önemli sürücü kusuru olarak karşımıza, %37,42 lik (tüm kusurlarda % 32,57) pay ile “ARAÇ HIZINI YOL, HAVA VE TRAFİĞİN GEREKTİRDİĞİ ŞARTLARA UYDURMAMAK” kusuru gelmektedir.
Hani kamu spotlarında yol uyarıları verilirken “…karayollarında trafik işaret ve işaretçilerine uyulması….” anonsu yapılır. İşte, bu uyarılara kulak asmayan sürücülerin “KURALLARA UYMAMA” tercihleri sonucu oluşan kusurlara bağlı kazalar bu başlıkta toplanıyor.
Örn: yağmur başladı, hızın yağmurun şiddetine göre azaltılması, hatta aracın güvenli bir yerde durdurulmasına kadar varan önlem gereklidir. Aynı biçimde viraj işaretleri ve hız azaltma uyarılarına uymayan araç, belki de 40 km hız ile gitse bile virajı alamayarak devrilmekte ve yolun dışına düşmek suretiyle büyük acılara kapı açmaktadır.
Kazalara yol açan kusurlarda, gümüş madalya % 13.72 (tüm kusurlarda % 11.95) paya sahip olan “KAVŞAKLARDA GEÇİŞ ÖNCELİĞİNE UYMAMA” kusurundadır. Bu kusura bağlı kazalar, özelliği gereği genellikle ikili ve/veya çoklu araç kazalarıdır.
Bu sıralamada bronz madalya ise taşıt kusurları arasında % 8,09 (tüm kusurlarda % 7.04) payı olan, “MANEVRALARI DÜZENLEYEN GENEL ŞARTLARA UYMAMAK” kusurlarına aittir.
Kazalara yol açan kusurlarda, dördüncü sırayı alan sürücü kusuru ise % 7,02 (tüm kusurlarda % 6,11) paya sahip olan, “ARKADAN ÇARPMAK” kusuru gelmektedir. Bu kazalarda özellikle duble yol ve otoyollarda gerçekleştiğinde çok ölümcül veya yaşamsal sonuçlara yol açmaktadır. Özünde, yine ana kusur olan aracın hızının trafik ortamına göre ayarlanamaması ve yolun dikkatle gözlenmemesi gelmektedir.
Şimdi çoğunuzun aklına şu soru gelmiştir. “ALKOLLÜ ARAÇ KULLANMAK” kusuru nerede? Alkole bağlı kusurların payı ne diye? Soranlarımız olmuştur. Evet, tabii ki bu kusura bağlı, ölümcül veya yaşamsal sonuçlara yol açan kazalarda oluyor. “Alkollü araç kullanmak” olarak belirtilen sürücü kusur ise % 1,07 (tüm kusurlarda % 0,94) paya sahiptir.
Ölümlü ve yaralanmalı kazalara sebebiyet veren temel kusurlarının başlıcalarını tekrardan hatırlayalım.
1. %37,42 lik (tüm kusurlarda % 32,57) pay ile
“ARAÇ HIZINI YOL, HAVA VE TRAFİĞİN GEREKTİRDİĞİ ŞARTLARA UYDURMAMAK”
2. % 13.72 (tüm kusurlarda % 11.95) paya sahip olan
“KAVŞAKLARDA GEÇİİŞ ÖNCELİĞİNE UYMAMA”
3. % 8,09(tüm kusurlarda % 7.04) payı olan,
“MANEVRALARI DÜZENLEYEN GENEL ŞARTLARA UYMAMAK”
4. % 7,02 (tüm kusurlarda % 6,11) paya sahip olan,
“ARKADAN ÇARPMAK”
5. % 6.92 (tüm kusurlarda % 0,94) payı olan,
“DOĞRULTU DEĞİŞTİRME(DÖNÜŞ) KURALLARINA UYMAMAK”
6. % 1,07 (tüm kusurlarda % 0,94) payı olan
“ALKOLLÜ ARAÇ KULLANMAK” olarak belirtilen sürücü kusur
Yukarıdaki veriler ve gerçeklikler ışığında, trafik kazalarını ve özellikle ölümlü ve yaralanmalı kazaları azaltmamızın yolu tüm trafik işaret ve kurallarına tam uymdan geçiyor. Hani derler ya “…. yarım doktor candan eder, yarım hoca dinden eder..” özdeyişimizde olduğu gibi, kuralları kısmen dahi olsa uymamak bizleri ham canımızdan hem de malımızdan edecektir.