İstanbul Planlama Ajansı (İPA) tarafından hazırlanan "Kamusal Alanın Dönüşümü: Alışveriş Merkezlerinin Kentsel Etkileri Üzerine Değerlendirme" başlıklı rapor yayımlandı. Raporda, Türkiye’de ve özellikle İstanbul’da alışveriş merkezlerinin (AVM) kent yaşamına ve kamusal alanlara olan etkileri ayrıntılı bir şekilde incelendi.
2024 Haziran ayı itibariyle Türkiye genelinde AVM sayısının 445'e ulaştığı bu sayının İstanbul'da 133 olduğu belirtildi.
İstanbul’da yeşil alan yetersizliğinin, kentsel yaşam kalitesini olumsuz yönde etkilediğinin belirtildiği raporda AVM'lerin yerine yeşil alanların artırılması gerektiği vurgulandı.
42 BİN KİŞİ DEPREM SONRASI AVM'LERDE BARINABİLİR
Rapordaki verilere göre İstanbul’da en az 42 bin 200 kişinin deprem sonrası barınma ihtiyacını karşılayabileceği büyüklükteki toplam alanda, 95 adet 20 bin metrekarenin üstünde AVM bulunuyor. Raporda, AVM'lerin kapladığı alanların, olası bir deprem sonrası toplanma alanı olarak kullanılabileceği belirtilerek bu alanların yeniden değerlendirilmesi gerektiği ifade edildi.
DEPREM TOPLANMA ALANLARI İMARA AÇILDI
İnşaat Mühendisleri Odası’nın verilerine göre 1999-2003 arasında deprem toplanma alanı olarak belirlenen ancak daha sonra imara açılan noktalar arasında Torun Center’ın yükseldiği Ali Sami Yen Stadı, Zorlu AVM’nin yer aldığı Zincirlikuyu’daki Karayolları 17'nci Bölge Müdürlüğü arazisi, Akasya AVM’nin yer aldığı Acıbadem’deki eski Otosan Fabrikası arazisi, Bakırköy’deki Marmara ve İstanbul Forum AVM’nin arazisi bulunuyor.
ALIŞVERİŞ MERKEZİNE DÖNÜŞTÜRÜLEN ALANLAR
Raporda, deprem toplanma alanları da dahil olmak üzere kamuya ait iken alışveriş merkezlerine dönüştürülen alanlar şöyle sıralandı:
Akmerkez (1993): Cumhuriyet Parkı’nın bir kısmı özelleştirilerek alışveriş merkezine dönüştürülmüştür. Bu dönüşüm, pek çok yerde olduğu gibi bu bölgede de yetersiz olan yeşil alanların daha da azalmasına neden olmuştur.
Cevahir Alışveriş Merkezi (2005): 1912 yılında atlı tramvay deposu ve ahırlar, 1946 yılında atlı tramvaylar kalktığında elektrikli tramvaylar, sonrasında da troleybüs ve otobüslerin garajı olarak kullanılan alana inşa edilmiştir.
Kanyon AVM (2006): Eski İETT garajının bulunduğu alanın özelleştirilmesi ile inşa edilmiştir.
City’s Nişantaşı (2008): Eski İtfaiye Meydanı ve itfaiye binasının bulunduğu alan özelleştirilerek inşa edilmiştir.
Zorlu Center (2013): Eski Karayolları Genel Müdürlüğü’ne ait olan geniş arazinin bulunduğu alanın özelleştirilmesi ile inşa edilmiştir. Arazi, deprem toplanma alanı olarak belirlenmişti.
Astoria AVM (2014): Eski Mecidiyeköy Askerlik Şubesi arazisi üzerine inşa edilmiştir.
Akasya AVM (2014): Eski Ford Otosan Fabrikası arazisine inşa edilmiştir.Bu arazi de deprem sonrası toplanma alanıydı.
Torun Center (2017): Eski Ali Sami Yen Stadyumu’nun bulunduğu alandır. 1999 depremi sonrasında toplanma alanı olarak belirlenmişti.