Covid-19 aşısı tedarik eden COVAX'tan 'gelişmemiş ülke' çağrısı!

BM destekli program olan COVAX, dünya çapında ihtiyacı sahibi yüz milyonlarca insana corona virüs aşıları ulaştırmayı hedefliyor. İşte COVAX hakkında bilmeniz gerekenler…

Düşük ve orta gelirli ülkeler, corona virüs salgınına karşı kitlesel aşılama yarışında geride kaldı. Ancak, salgını sona erdirmenin anahtarı, dünya çapında yapılacak olan başarılı bir aşılama operasyonudur.

Gana, yüksek ve düşük gelirli ülkeler arasındaki aşı eşitsizliğini azaltma girişimi olan COVAX kapsamında aşı alan ilk ülke oldu ve 600 bin doz AstraZeneca aşısı ülkenin başkentine ulaştı.

Bu, COVAX’ın ilk başarısı, ancak ilaç şirketlerinden yeterli miktarda aşı tedariki için ciddi bir şekilde mücadele etti.

COVAX, gelişmekte olan ülkelere aşı göndermeyi amaçlayan Dünya Sağlık Örgütü, Gavi Aşı İttifakı ve Salgın Hazırlık Yenilikleri Koalisyonu arasındaki bir ortaklıktır. Finansmanın çoğu, yüksek gelirli ülkelerden geliyor.

COVAX, bu yıl 190 ülkeye iki milyar doz aşı sağlamayı ve dünya nüfusun en az yüzde 20'sini aşılamayı hedefliyor. En önemlisi, 92 düşük gelirli ülkeye ücretsiz olarak aşı göndermeyi hedefliyor. Yüksek ve orta gelirli ülkeler de kendi kendini finanse etme kapasitesinde programın parçası. COVAX’ın fiyatlandırma mekanizması ise, daha zengin ülkelerin daha yoksul ülkelerin aşı masrafını karşılamak için prim ödüyor.

COVAX başlangıçta, zengin devletlerin ilk dozlarını alırken aynı zamanda fakir ülkelere aşı göndermesini hedefliyordu. Ancak yüksek gelirli ülkeler, aşı üreticileriyle ikili anlaşmalar yaptılar ve COVAX, nakliyeye başlamak için yeterli dozu elde etmek için mücadele ederken aşı uygulamalarını geliştirdiler.

Birleşik Krallık ve Kanada gibi bazı zengin ülkeler, nüfuslarını aşılamak için yeterli dozu güvence altına aldı. BM aşıların “dengesiz ve adaletsiz” dağıtımını sert bir şekilde eleştirdi ve Şubat ortasına kadar tüm aşıların yüzde 75'ini yalnızca 10 ülkenin uyguladığına işaret etti. Dünya Sağlık Örgütü'ne göre 130 ülkede yaşayan 2,5 milyar kişiye tek doz uygulanmadı.

Gana'ya yapılan ilk tedarik, daha zengin ülkelerde aşılanan milyonlarca insan ile dünyanın az gelişmiş bölgelerinde aşı olan az sayıdaki kişi arasındaki siyasi açıdan hassas bir boşluğu daraltmaya çalışan COVAX için bir kilometre taşıdır.