Türkiye sahip olmak için çok uğraştı, sonuç ise sorunlar yumağı oldu...
Türkiye’nin Rusya’dan satın aldığı S-400’lerin neden olduğu kriz büyüyor. Suriye İdlib’de Rus bombardımanıyla 34 Mehmetçiği şehit veren Türkiye, o günlerde Putin’in kapısında dakikalarca bekletildi. Ardından 2.5 milyar dolar ödeyerek S-400 hava savunma sistemi aldı. Bu nedenle ortağı olduğu F-35 programından 1 milyar dolar kayıpla çıkarıldı. ABD’nin yaptırımlarıyla karşı karşıya kaldı. Ancak sistem hiç kullanılmadı. Şimdi ise füzelerle ilgili yeni bir hamle gündemde.
YAPTIRIMLAR KALKAR MI?
İddiaya göre depoya kaldırılan füzeler, hibe olarak Suriye’ye gönderilerek ABD’nin gönlü alınmaya çalışılıyor. Yunan medyasına göre, Türkiye’nin S-400’leri Suriye’ye transfer etme planı Washington’da tepkiyle karşılandı. ABD Kongresi’nde Demokrat Brad Schneider ve Cumhuriyetçi Gus Bilirakis, böyle bir hamlenin CAATSA yaptırımlarını kaldırmak için yeterli olmayacağını açıkladı. Transfer, sistemin alımına dayalı ihlali ortadan kaldırmazken yeni bir stratejik soruna yol açabilir. Hamle askeri bir risk olarak da görülüyor.
İSRAİL LOBİSİ KARŞI
ABD’li vekiller, sistemin Suriye’ye konuşlandırılması halinde İsrail’in bölgedeki “niteliksel askeri üstünlüğünün” zarar göreceğini belirtti. S-400’lerin batı Suriye’ye yerleştirilmesinin, İran destekli milisler ve Hizbullah’a karşı düzenlenen İsrail hava saldırılarını da sekteye uğratacağını öne sürdüler. Bu durumun sadece Türkiye-ABD ilişkilerini değil, İsrail ile olan hassas dengeleri de tehdit edeceği vurgulandı.
ŞARA’YA GÜVENİLEMEZ
Bir diğer büyük endişe, kontrolün kimde olacağı. Eğer sistem Türk personelin kontrolünde kalırsa, İsrail ile doğrudan çatışma riski artabilir. Ancak kontrol Suriye’de başa gelen köktendinci Ahmed Şara rejimine devredilirse de sorun yaratabilir. Washington’da ismi açıklanmayan ABD’li yetkililer, her iki senaryonun da “kaotik sonuçlara” yol açacağını belirtiyor.
SON KULLANICI DETAYI
Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, Türkiye’nin aldığı S-400’lere ilişkin konuşmuştu. Lavrov, sözleşmede “son kullanıcı sertifikasyonu” olduğunu, üçüncü bir ülkeye gönderilse bile orada kullanılamayacağını vurguladı.
6 yıldır bekliyor
- Ankara’nın 2,5 milyar dolara satın aldığı S-400’lerin ilk teslimati 2019 yılında yapıldı.
- S-400’ler insanlı ya da insansız her türlü hava aracını ve balistik füzeleri imha edebiliyor.
- Azami menzili 400 km, ulaşabildiği en yüksek irtifa ise 30 km.
- Eş zamanlı olarak 80 hedefi vurabiliyor.
F-35’LERDEN SES YOK
Türkiye’nin Rusya ile bozulan ilişkilerinin düzeltmek amacıyla satın aldığı S-400’ler başa bela oldu. ABD bu hamle üzerine, Türkiye’yi ortağı olduğu F-35 programından çıkardı. Türkiye, 1 milyar dolar parasını ödediği F-35 savaş uçaklarını alamadığı gibi, silah ambargosu nedeniyle ilerleyen yıllarda yeni F-16’ları bile edinemedi. Ankara şimdilik ne Washington’u ikna edebildi, ne de kullanmadığı S-400’lerden kurtulabildi.
FÜZENİN YERİ DEĞİŞİRSE NE OLUR?
CAATSA yaptırımları, yalnızca sistemin kullanımına değil, doğrudan alımına dayanıyor. Schneider ve Bilirakis’in kaleme aldığı ortak mektupta, “Bu sistem ister Ankara’da ister Şam’da olsun, Türkiye bu ihlalden kurtulamaz” mesajı verildi. “Füzenin yerini değiştirmek, ABD’nin yaptırım politikasını sulandırır ve dünya genelinde kötü bir örnek oluşturur” denildi.
